Aspartam jest bez wątpienia jedną z najbardziej kontrowersyjnych substancji spożywczych na świecie. Pierwotnie sprzedawany pod marką NutraSweet, został zatwierdzony do stosowania w celach spożywczych w latach 80-tych w Stanach Zjednoczonych. Jest on używany w wielu napojach dietetycznych takich jak coca-cola zero czy pepsi-zero, deserach, słodyczach, płatkach śniadaniowych a nawet gumach do żucia. Ze względu na bardzo słodki smak i praktycznie zerowej ilości kalorii jest także często wykorzystywany w produktach do kontrolowania wagi. Jest także powszechnie stosowany jako słodzik stołowy. Można go także znaleźć jako środek aromatyzujący, w niektórych lekach.
Aspartam w swojej długiej historii doczekał się wielu przeciwników, wielu z nich twierdzi że powoduje bardzo wiele problemów zdrowotnych od bólu głowy po nawet raka. Z drugiej jednak strony bardzo wiele organów ds. Bezpieczeństwa żywności a przede wszystkim Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) uważa go za bezpieczny. Więc jak to jest z nim naprawdę?
Aspartam jest sztucznym słodzikiem, często określanym jako E951. Jako substytut cukru aspartam stymuluje kubki smakowe na języki w taki sam sposób jak cukier. Aspartam jest w rzeczywistości dipeptydem, czyli białkiem złożonym z dwóch aminokwasów: fenyloalaniny oraz kwasu asparaginowego. W żołądku enzymy trawienne rozkładają go na:
- Fenyloalaninę (aminokwas)
- Kwas asparaginowy (aminokwas)
- Metanol (cząsteczka alkoholu)
Co zawiera Aspartam?
Wszelkie skutki zdrowotne spożycia aspartamu, powodowane są przez te 3 związki, które wchłaniane są do krwi. Dlatego najpierw omówimy sobie czym one tak na prawdę są.
1. Fenyloalanina
Fenyloalanina jest przede wszystkim aminokwasem, który pozyskujemy z diety. Zawierają go między innymi takie produkty jak mięso, ryby, produkty mleczne, jaja czy też orzechy. Natomiast w porównaniu z wymienionymi wcześniej produktami zawartość fenyloalaniny w aspartamie jest minimalna. Poza tym nie zauważono nigdy szkodliwych skutków ubocznych spożywania fenyloalaniny przez zdrowych ludzi. Wyjątkiem są osoby chore na fenyloketonurie. Jest to rzadkie zaburzenie genetyczne, wykrywane już podczas narodzin. Organizmy osób cierpiących na tą chorobę, nie są w stanie rozłożyć fenyloalaniny, dlatego też nie mogą spożywać produktów z ich zawartością.
2. Kwas asparaginowy
Podobnie jak fenyloalanina, kwas asparaginowy jest aminokwasem występującym naturalnie w pożywieniu. Można go znaleźć w takich produktach jak ryby, mięso jaja czy też białko sojowe. Może on być również produkowany przez nasze ciała. Także w tym wypadku spożywanie kwasa asparaginowego nie ma negatywnych skutków ubocznych na nasz organizm. Poza tym jego ilość zawarta w aspartamie jest niewielka w porównaniu do wymienionych wcześniej produktów spożywczych.
3. Metanol
Metanol jest substancją toksyczną, podobnie jak etanol zawarty w napojach alkoholowych. Problem zdrowotny może wystąpić w momencie spożywania go w dużych ilościach. Metanol w naszej diecie występuje między innymi w takich produktach jak owoce, soki owocowe, warzywa, kawa oraz napoje alkoholowe. O czym możemy przeczytać np pod tym linkiem. Metanol spożywany w aspartamie również występuje w zbyt małej ilości aby uważać jego ilość za niebezpieczną dla zdrowia.
Zatem skąd jego powiązania z chorobami nowotworowymi?
Pogłoski i obawy dotyczące aspartamu powodującego wiele problemów zdrowotnych, w tym raka, istnieją od wielu lat. Niektóre obawy związane z rakiem wynikają z wyników badań na szczurach opublikowanych przez grupę włoskich naukowców, które sugerowały, że aspartam może zwiększać ryzyko niektórych nowotworów związanych z krwią (białaczki i chłoniaki). Jednak późniejsze przeglądy danych z tych badań podważyły te wyniki. Wyniki badań epidemiologicznych (badań grup ludzi) możliwych powiązań między aspartamem a rakiem (w tym nowotworami związanymi z krwią) nie były spójne.
Europejski Urząd Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) stwierdził iż badania nie wskazują na zwiększone ryzyko związane ze spożywaniem aspartamu. Dotyczy to zachorowalności na takie nowotwory jak białaczka, guzy mózgu, naczyń limfatycznych i hematopoetycznych. Ponadto Agencje, które zatwierdziły aspartam jako bezpieczny to m.in:
- Światowa Organizacja Zdrowia
- American Heart Association
- Amerykańskie Stowarzyszenie Dietetyczne
Przeprowadzone na zwierzętach badania przez Europejską Fundację Ramazzini, sugerują silny związek pomiędzy stosowaniem aspartamu a występowaniem nowotworów. Jednak inni naukowcy skrytykowali te badania za stosowanie metod mało istotnych dla ludzi.
Pod tym linkiem, z kolei można znaleźć badanie, w wyniku którego ustalono bardzo wątpliwy związek między stosowaniem aspartamu a występowaniem choroby nowotworowej.
W poniższych linkach przedstawione są wyniki badań, które potwierdzają że nie ma żadnych istotnych związków pomiędzy stosowaniem aspartamu a występowaniem chorób nowotworowych mózgu czy też krwi.
Wyniki powyższych badań sugerują, że brak jakichkolwiek dowodów na ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe przez stosowanie aspartamu w codziennej diecie.
Aspartam bezpieczna dawka
Według American Cancer Society, aspartam jest około 200 razy bardziej słodszy niż cukier. Także tylko niewielka ilość potrzebna jest aby nadać potrawom czy też napojom słodki smak. A jakie są zalecane bezpieczne dawki aspartamu?
- Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) zaleca dawkę dzienną na poziomie 40 mg na każdy kilogram masy ciała
- natomiast FDA (Amerykańska Agencja Żywności i Leków) zaleca dawkę 50 mg na każdy kilogram masy ciała.
Dla porównania 100 ml coli zero zawiera 58,6 mg aspartamu. Oznacza to że według FDA dorosły człowiek o wadze 70 kg musiałby wypić około 6 litrów coli w ciągu jednego dnia aby przekroczyć dopuszczalną dawkę.
Aspartam a cukrzyca i utrata wagi
Zazwyczaj głównym powodem sięgnięcia po produkty typu „zero” jest chęć zgubienia zbędnych kilogramów, gdyż napoje z cukrem są zbyt kaloryczne.
Mayo Clinic, stwierdza że na ogół sztuczne słodziki mogą mieć korzystny wpływ dla osób cierpiących na cukrzyce to zaleca się stosowanie bardziej bezpieczniejszych rozwiązań niż aspartam. W pierwszej kolejności powinniśmy zasięgnąć porady lekarskiej.
Przejście na stosowanie sztucznych słodzików typu aspartam zaleca się osobom, które wcześniej spożywały cukier w nadmiernych ilościach. W takich wypadkach może mieć to korzystny wpływ na ich stan zdrowia a także na stan ich uzębienia.
Aspartam a wpływ na funkcje psychiczne
Spekulowano także nad możliwością wpływania aspartamu na pracę mózgu, w szczególności czy może powodować różnego rodzaju zaburzenia psychiczne. Natomiast wielokrotne badania na dorosłych oraz na dzieciach udowodniły, że aspartam nie ma żadnego wpływu na zachowanie, nastrój lub funkcje umysłowe.
Jedyne negatywne skutki uboczne zaobserwowano u osób cierpiących na depresje. Wyniki mówią że pacjenci cierpiący na depresję zgłaszali cięższe objawy gdy podawano im kapsułki z aspartamem.
Prowadzono także badania czy aspartam powoduje bóle głowy. Natomiast wyniki nie były jednoznaczne więc nie udało się powiązać występujące bóle głowy z przyjmowaniem aspartamu. Potrzebnych jest więcej badań w tym kierunku.
Podsumowanie
Aspartam ze względu na swoją 30 letnią historię jest jedną z najlepiej przebadanych substancji. Jako że jest jedną z najgłośniej krytykowanych substancji, przeprowadzonych było wiele badań aby potwierdzić lub wykluczyć skutki uboczne wynikające z jej stosowania. Natomiast ze względu na brak jakichkolwiek jednoznacznych dowodów toksyczności jej stosowania jest ona wciąż dostępnym środkiem na światowym rynku. Nie zaleca się jednak u osób chorych na fenyloketonurię oraz osobom cierpiącym na depresję. Myślę, że tak jak jest ze wszystkimi dostępnymi substancjami to dawka czyni truciznę, dlatego w małych dawkach raczej nie wyrządzi nam żadnej szkody.
Zapraszam także do artykułu o cukrze oraz alternatywnych słodzikach.
