Już nawet każde dziecko wie, że spożywanie wapnia jest niezbędne, żeby kości były twarde i odporne na złamania. Jednak niewiele osób pamięta o tym, że wapń w ludzkim organizmie pełni również mnóstwo innych funkcji. Warto zatem dołożyć wszelkich starań, aby w codziennej diecie znalazła się odpowiednia ilość tego pierwiastka. Gdyż rola wapnia w naszym organizmie jest ogromna.
Jaka jest rola wapnia w organizmie człowieka?
Wapń w organizmie człowieka zaliczany jest to makroelementów, czyli stanowi on ponad 0, 1 % masy ciała człowieka. Najwięcej wapnia znajduje się w kościach (około 99%). Znacznie mniej tego pierwiastka występuje w komórkach tkanek miękkich oraz we krwi i płynach pozakomórkowych. Tak naprawdę bez odpowiedniej zawartości wapnia, ludzki organizm nie będzie w stanie funkcjonować prawidłowo.
Poza wzmocnieniem kości, pierwiastek ten wspomaga również:
- Prawidłowy przebieg procesu krzepnięcia krwi,
- Pobudliwość układu nerwowego,
- Prawidłowe funkcjonowanie mięśni gładkich i szkieletowych,
- Przepuszczalność błon komórkowych,
- Przekazywanie bodźców humoralnych różnym narządom,
- Utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej,
- Wapń stanowi również aktywator lub inhibitor wielu enzymów.
Wapń jest jednym z niezbędnych składników diety osób cierpiących z powodu różnego rodzaju alergii, zarówno tych skórnych jak i pokarmowych. Pierwiastek ten pozwala na znaczne złagodzenie nieprzyjemnych alergicznych objawów.
U dorosłych osób prawidłowe stężenie wapnia powinno mieścić się w przedziale 2, 1–2, 6 mmol/l. Za odpowiednie jego stężenie we krwi odpowiadają przede wszystkim hormonalne mechanizmy regulacyjne.
Jakie są objawy niedoboru wapnia?
Za niedobór wapnia (czy jakiegokolwiek innego pierwiastka) w organizmie uznaje się sytuację, w której długotrwale zostaje zmniejszona jego podaż do organizmu, co prowadzi do powstania stanu chorobowego bądź zmniejszenia funkcjonalności narządów czy układów organizmu. Brak odpowiedniej ilości wapnia może być szczególnie groźny w przypadku kobiet w ciąży i karmiących swoje potomstwo piersią. Kobiety przekazują około 300 mg wapnia dziennie dziecku. Zatem ich dieta w szczególności wzbogacona zostać musi w produkty bogate w łatwo przyswajalny wapń.
Warto także wiedzieć, że poziom zawartego wapnia w organizmie człowieka określać można na dwa sposoby:
- Poprzez stężenie wapnia w surowicy krwi (jest to kwestia regulowana hormonalnie),
- Poprzez zawartość wapnia ogólnego w organizmie.
Skutkiem niedoboru wapnia jest występowanie hipokalcemii, czyli niedoboru wapnia w surowicy krwi. Taki stan może wystąpić nie tylko ze względu na brak wapnia ale również przez:
- Niedobór PTH (parahormonu produkowanego przez przytarczycę),
- Niedobór witaminy D.
Jeśli chodzi o niedobór PTH, to stan ten może występować przejściowo, po przebytych operacjach tarczycy czy usunięciu gruczolaka przytarczyc. Zlekceważony taki stan często może doprowadzić do tężyczki. Dlatego też w razie wystąpienia takich niedoborów bezwzględnie jak najszybciej należy sięgnąć po preparaty wapnia oraz metabolity witaminy D.
Jeżeli w organizmie występuje przewlekły niedobór wapnia, wówczas organizm zaczyna reagować wysyłając sygnały o sowim złym stanie, wołając przy tym o natychmiastową pomoc. W takim przypadku paznokcie zaczynają się łamać, włosy kruszyć, a ciało staje się bardziej wrażliwe na powstawanie siniaków. Brak magnezu przyczynia się również do uczucia nadmiernej wrażliwości oraz pobudliwości. Według badań długotrwałe niedobory wapnia mogą przyczyniać się do rozwoju depresji, silnych stanów lękowych, a w przypadku dzieci do zaburzeń rozwoju umysłowego, zahamowania wzrostu oraz krzywicy.
Zawartość wapnia w pożywieniu
Każdy człowiek co dziennie traci mniej więcej 1100 mg wapnia. Z organizmu wydalany jest przede wszystkim z moczem i kałem, w nieco mniejszym stopniu z potem. Co zatem jeść, aby systematycznie uzupełniać stracony z organizmu wapń? Głównym źródłem tego pierwiastka jest mleko i wszystkie jego produkty, ryby oraz jaja. Dodatkowo dużo wapnia zawierają produkty roślinne, takie jak pieczywo, mąki, kasze gruboziarniste, suche nasiona roślin strączkowych, warzywa liściaste, niektóre owoce oraz kakao. Ten najlepiej przyswajalny przez organizm wapń pochodzi z produktów mlecznych. Dlatego warto zadbać o to, aby w diecie znalazło się jak najwięcej mleka i napojów mlecznych, sera podpuszczkowego czy sera twarogowego. Ponadto warto spożywać również solidne ilości sardynek w konserwie, fasoli oraz suchych nasion. Wapń zawarty jest również w niektórych mineralnych wodach, który poprzez połączenie się z tłuszczami nasyconymi zapobiega podwyższaniu się poziomu złego cholesterolu. Nadmiar wapnia jest problemem występującym stosunkowo rzadko, natomiast niedobory występują niestety coraz częściej.
